Je checkt voorzichtig of de microfoon werkt. Test? Test?
Rij 8 staat op voor een laatkomer. Op rij 3 bespreken twee mannen iets op een iPhone.
Je begint aan je verhaal. Goedemiddag, dames en heren.
Het blijft rumoerig.
Je klopt op de microfoon. Kunt u mij verstaan?
Geen reactie.
Pfff, zucht je na afloop, ik wou dat ik meer charisma had.
Charisma, dat heb je of je hebt het niet, toch?
Niet als het aan Olivia Fox Cabane ligt. Zij schrijft in haar boek The Charism Myth dat iedereen charismatisch gedrag kan aanleren. Het heeft niets met je persoonlijkheid te maken, zegt ze, maar met vaardigheid. En iedereen kan volgens haar charisma-vaardigheden ontwikkelen.
Wat voor vaardigheden zijn dat dan?
Cabane noemt drie dingen: aanwezigheid, warmte en macht.
Ken je dat, dat je midden in een gesprek met je gedachten afdwaalt? Je knikt wel en je doet je best om naar de persoon te blijven kijken. Maar die laatste twee zinnen gingen langs je heen. Want je bedacht net dat je vergeten was een verjaardagskaart naar oom Gerard te sturen. Je denkt dat de ander het niet doorheeft. Want je pakt het gesprek zo weer op.
Maar de ander heeft het wél door, al is het misschien niet bewust: onze lichaamstaal liegt niet. De ander voelt of jij volledig of slechts half aanwezig bent. Charismatische mensen zijn vollédig aanwezig. Dat wil zeggen, op de momenten dat ze charismatisch zijn.
Hoe leer je dat?
Cabanes oefeningen om je aanwezigheid te trainen lijken op meditatieoefeningen: concentreer je op je ademhaling terwijl je spreekt. Zo zorg je dat je gedachten niet alle kanten uit schieten en dat je je bewust blijft van je fysieke aanwezigheid. Het gaat erom dat je je aanwezigheid body geeft.
En houd van daaruit steeds contact met de ander. Zo voorkom je ook dat je in gedachten al een antwoord formuleert voor later, in plaats van te luisteren. Let vervolgens op of je boodschap ook echt aankomt. Je bent dus niet bezig met het formuleren van je gedachten, maar met het bezorgen van je zinnen bij de ander. Het is als met tennissen: de beginner concentreert zich op de bal, de pro plaatst hem op de plek waar hij hem hebben wil.
Vollédige aandacht? De héle tijd? Ik dwaal doorlopend af.
Het kost ook hartstikke veel energie. En het lukt maar weinig mensen. Daarom is charisma zo’n schaars goed.
Maar Cabane biedt troost. Het is namelijk volkomen normáál dat je steeds afdwaalt. Zo zijn onze hersenen nu eenmaal gebouwd. En daarom heeft zelfs een kleine verbetering van onze aanwezigheidscurve al effect, belooft ze.
Ik hoorde ooit van een directeur die zijn agenda op zijn aandachtsspanne had aangepast: hij plande alleen afspraken van een half uur. Was in dat halve uur niet alles besproken? Dan kwam er een vervolgafspraak. Zijn secretaresse gaf na twintig minuten aan dat de tijd bijna om was. Dan had hij vijf minuten om het gesprek af te ronden en vijf minuten om zich mentaal in te stellen op zijn volgende gesprekspartner. Dat deed hij om met volle aandacht bij het gesprek te kunnen zijn. Het verhaal wil dat hij een beroemde en zeer succesvolle zakenman is geworden. Wie hij is? Dat ben ik jammergenoeg vergeten.
Aandacht oké, maar die macht… daar heb ik niks mee.
Met macht bedoelt Cabane dat je uitstraalt dat je zaken voor elkaar kunt krijgen. Dus je straalt daadkracht, intelligentie en expertise uit. En warmte dus: je lijkt ook nog iemand te zijn die z’n daadkracht en expertise voor anderen wil inzetten.
Je uitstraling hangt voor een groot deel van je lichaamstaal af. Die zegt meer dan duizend woorden: volgens onderzoek van het MIT Media Lab bepaalt de lichaamstaal – je hebt dus nog geen woord gezegd – voor wel 87% je overtuigingskracht. Zevenentáchtig procent! Dus ik zeg: gooi je haren los en strike a pose.
Iemand die heen en weer wiebelt tijdens het spreken komt wankel over. Iemand die stevig met twee benen op de grond staat, lijkt een standvastig type. Maar misschien ook wel inflexibel. Dus die probeert er weer meer beweging in te krijgen.
Dus je doet gewoon alsóf?
In feite wel. Als je het kan waarmaken is dat natuurlijk helemaal mooi. Maar voor je uitstraling maakt het niet uit. Het onderbewuste ziet namelijk geen verschil tussen feit en fictie. Je kunt jezelf een zelfverzekerde, daadkrachtige uitstraling aandenken: alleen al door zelfverzekerde gedachten over jezelf te denken, wek je een zelfverzekerd gevoel op en daardoor gaat je lichaam zich zelfverzekerd gedragen. Je onderbewuste gelooft namelijk het gevoel blindelings en neemt een zelfverzekerde houding aan. Omgekeerd werkt het ook. Dat zelfverzekerde gedrag versterkt het zelfverzekerde gevoel en daarmee is het makkelijker om zelfverzekerd over jezelf te denken. Et voilá: je straalt zelfverzekerdheid uit. Macht, dus.
Even samenvatten
Charisma kun je leren. Drie dingen zijn daarbij belangrijk: aandacht, warmte en macht.